Trả pháp lại cho pháp
Khi thấy ra pháp không phải ta hay của ta, cần trả pháp lại cho pháp. Mười Ba-la-mật đều có mục đích trả pháp lại cho pháp. Tức không chiếm hữu gì cho bản ngã, buông bản ngã ra, trả mọi sở hữu lại cho pháp.
Khi chánh niệm tỉnh giác thì thấy đi đứng ngồi nằm đều là pháp, ăn nói ngủ nghỉ cũng là pháp, nóng lạnh động tĩnh cũng là pháp, không có ai trong đó cả. Vậy những rắc rối cuộc đời, luân hồi sinh tử, phiền não khổ đau không phải do pháp mà đều do cái “Ta” ảo tưởng tạo ra cho chính nó mà thôi.
Tất cả pháp tướng là vô thường, ai không chấp nhận vô thường theo nguyên lý vận hành của pháp, mà cái gì thích thì muốn chiếm giữ lâu dài, cái gì không thích thì muốn loại bỏ thật mau, tức muốn “thường”, muốn “đoạn” theo ý mình, như vậy làm sao không khổ được. Tất cả tánh tướng của pháp đều vô ngã nhưng cái Ta ảo tưởng không chấp nhận sự thật đó nên muốn đạt được sở đắc pháp này pháp kia, tức muốn biến pháp thành Ta, của Ta, Tự ngã của ta, như vậy làm sao không khổ được. Chính cái tham vọng muốn biến pháp vô thường thành thường hoặc đoạn, muốn biến pháp vô ngã thành ngã sở mới tạo ra đau khổ.
Bậc giác ngộ sống tuỳ duyên thuận Pháp vô ngã vị tha
thì dù có đau cũng không bao giờ khổ.
Nếu tu tập mà không nhận ra điều này thì chỉ tu theo kiểu cầu toàn: tiểu ngã thành đại ngã của Bà-la-môn. Còn khi đã buông cái ngã ra – tức vô vi, vô ngã – thì không còn cái Ta ảo tưởng lăng xăng tạo tác nữa. Không phải vô vi là không làm gì mà vì đã thấy ra tất cả việc làm đều duy tác, đều là sự vận hành tự nhiên của Pháp, không phải Ta làm. Nếu không vô vi vô ngã thì tu cũng vẫn mãi là người thợ làm nhà, mãi xây dựng củng cố ngôi nhà bản ngã cho đẹp hơn, không chịu trả pháp lại cho trật tự vận hành tự nhiên của pháp.
Trích “Khai Thị Thực Tại”
Thiền Sư Viên Minh
