Không suy nghĩ và không nói năng
Hạnh phúc có được khi ta truyền thông với ta. Muốn vậy ta phải cất đi chiếc điện thoại. Khi đang trong buổi họp hay tham dự lễ ta hãy tắt điện thoại. Vì sao? Vì ta muốn truyền thông và tiếp nhận truyền thông.
Truyền thông với chính mình cũng vậy. Không thể nào truyền thông với mình bằng chiếc điện thoại. Chúng ta quen suy nghĩ, quen nói năng không ngừng nghỉ. Nếu muốn truyền thông với chính mình thì phải thực tập ngưng suy nghĩ, ngưng nói năng.
Không suy nghĩ là một thực tập rất quan trọng. Lẽ tất nhiên suy nghĩ hay nói năng có thể đem lại kết quả. Nhưng phần đông chúng ta bị mắc kẹt vì tâm trí bận về quá khứ, tương lai, vọng tưởng điên đảo, thị phi thắc mắc.
Vọng tưởng đến chớp nhoáng và ta bị kẹt vào vọng tưởng. Lời nói hay hành động của ta vì vọng tưởng mà trở nên nguy hiểm. Trong trường hợp này, tốt hơn là không nên nói gì hay làm gì cả. Vì vậy cho nên truyền thống thiền tập khuyên ta nên “cắt đứt con đường của lời nói và chữ nghĩa”. Phải cắt đứt lời nói và chữ nghĩa vì nếu tiếp tục sử dụng thì ta sẽ bị kẹt vào lời nói và chữ nghĩa của chính ta.
Thở hơi thở chánh niệm là thực tập ngưng suy nghĩ, ngưng nói năng. Không suy nghĩ, không nói năng thì không còn chướng ngại cho việc vui hưởng phút giây hiện tại. Ta có thể cảm thấy hạnh phúc khi ta thở hơi thở vào, ra, khi ngồi, khi đi, khi ăn sáng, khi tắm gội, khi chùi cầu, khi làm vườn. Khi ngưng nói năng, suy nghĩ và lắng nghe ta trong chánh niệm ta sẽ nhận ra rằng ta có thêm khả năng và cơ hội để được hạnh phúc.
Mặt khác, khi ngưng nói năng suy nghĩ và bắt đầu lắng nghe chính mình thì ta sẽ nhận ra những khổ đau của đời mình. Có thể thân ta đang bị đau nhức, căng thẳng. Có thể trong ta có những đau nhức, những lo sợ bị che lấp vì ta đang bận nói năng, suy nghĩ hay nhắn tin (texting).
Chánh niệm giúp ta lắng nghe niềm đau, nỗi khổ, lo sợ trong ta. Khi niềm đau, nỗi khổ trỗi dậy ta không nên trốn chạy; trái lại ta phải trở về để chăm sóc khổ đau trong ta. Ta không sợ bị tràn ngập bởi vì ta biết cách sử dụng hơi thở, bước đi để chế tác năng lượng chánh niệm để nhận diện và chăm sóc khổ đau. Nếu năng lượng chánh niệm trong ta khá mạnh nhờ thực tập bước đi, hơi thở thì ta sẽ không lo sợ khi đối diện với chính mình.
Tôi không cảm thấy chiếc điện thoại cầm tay là cần thiết bởi vì tôi đã mang theo trong tôi năng lượng chánh niệm như là thiên thần hộ mạng, luôn luôn có đó trong tôi, giúp tôi không còn lo sợ trước những niềm đau, nỗi khổ. Mang theo chánh niệm trong người quan trọng hơn mang theo chiếc điện thoại cầm tay. Anh có thể nghĩ rằng có chiếc điện thoại cầm tay trong người là an toàn. Nhưng sự thật là chánh niệm sẽ bảo hộ anh, giúp anh giảm bớt đau khổ, và hoàn thiện truyền thông hơn hẳn điện thoại cầm tay.
Trích “Nghệ thuật thiết lập truyền thông”
Thích Nhất Hạnh
