Ngày 23
Sự im lìm bất động triệt để của trí óc là một điều kì dị; lúc đó trí óc rất ư mẫn tiệp, đầy sức sống mạnh mẽ, nhận biết hết mọi chuyển động bên ngoài, nhưng hoàn toàn yên lặng. Bởi vì trí óc hoàn toàn mở ngõ, thoát khỏi gông cùm xiềng xích, khỏi sự săn đuổi và dục vọng thầm lén;
vì được tự do, không bị xung đột,
xung đột chủ yếu là một trạng thái đối kháng,
nên trí óc tuyệt đối bất động,
ở trong trạng thái rỗng rang;
cái rỗng rang này không phải
là một trạng thái ngoan không, trống trải,
đó là năng lượng
không có trung tâm, không có biên giới.
Bước xuống con đường đầy nghẹt người, nhớp nhúa và bốc mùi khó chịu, trong tiếng xe buýt ồn ào, trí óc nhận thấy sự vật chung quanh và thân thể di động, bén nhạy, nhận biết mùi hôi, sự dơ bẩn, sự có mặt của thợ thuyền nhễ nhại mồ hôi,
nhưng nhận biết này không bắt nguồn
từ bất cứ một trung tâm quan sát,
định hướng hay lý luận nào.
Trong suốt cuộc hành trình,
trí óc không một chuyển động
của tư tưởng hay của cảm thức;
không quen với cơn nóng và không khí ẩm, thân thể bắt đầu mỏi mệt, tuy nhiên mặt trời đã lặn một lúc rồi. Đây là một hiện tượng lạ lùng, mặc dù đã xảy ra nhiều lần. Người ta không quen với loại sự thể này, vì chúng không phát xuất từ thói quen, cũng không từ dục vọng. Dù thế nào đi nữa chúng ta cũng vẫn ngạc nhiên.
Phi cơ (đi Madras) đầy khách, ngột ngạt, ngay cả ở độ cao ba ngàn thước trên không, có vẻ như không tươi mát. Và, trong chuyến bay ban sáng này,
bỗng nhiên và hoàn toàn bất ngờ,
“bờ bên kia” hiện đến.
Không bao giờ giống cái cũ,
luôn luôn mới mẻ, bất ngờ.
Thật lạ lùng, tư tưởng không thể bàn cãi về nó được, xem xét nó, quan sát nó tùy thích. Thiền định không can dự vào, bởi vì mỗi lần nó hiện đến,
nó hoàn toàn mới mẻ,
và bất chợt đến đỗi
nó không để lại một kỉ niệm nào.
Đây là một biến cố
toàn vẹn và đầy đủ,
một biến cố không lưu lại
dấu vết trong kí ức,
vì thế nó luôn luôn mới mẻ,
trẻ trung, làm sửng sốt.
Nó hiện đến, trong một vẻ đẹp kì dị, không phải vì hình thể ảo dị của đám mây rực sáng, cũng không phải vì bầu trời vô cùng xanh biếc và êm đềm; không nguyên nhân, không lý lẽ đối với vẻ đẹp khó tả của nó, và đó chính là điều giải thích vẻ đẹp này.
Nó là bản chất,
không phải của toàn bộ các sự vật
được nhìn thấy và cảm nhận,
mà là của mọi đời sống
đã qua, hiện tại và sắp đến,
đời sống vượt thời gian.
Nó ở đó và sự có mặt của nó
là sức mạnh cực kì của chơn mỹ.
Chiếc xe nhỏ trở về thung lũng, xa rời phố thị và văn minh; xe leo lên những con đường nhỏ dằn xóc đầy ổ gà rải rác, quẹo nhiều khúc quanh gắt, rên rỉ và đay nghiến, nhưng vẫn chạy trên đường; xe không cũ lắm, nhưng đã được ráp không kĩ lưỡng, xe bốc mùi xăng dầu và gấp rút phóng nhanh hết sức mình về phía chuồng ngựa, dù đường có rải nhựa hay không. Đồng quê thật là tuyệt đẹp; trời đã mưa đêm qua. Những cây me, cây đa, vô số những cây khác đều tràn đầy sức sống, cành lá của chúng quá xanh và mướt, dù một số chắc đã già cỗi. Các ngọn đồi đất đỏ không có gì là cực kì, chúng dịu dàng và xưa cũ, có lẽ già nhất trên quả đất này, êm ả trong ánh nắng chiều, và vì thế chúng có sắc xanh lam, cũ kĩ thấy rõ ở một vài ngọn đồi. Một số ngọn đồi nổi đá, khô cằn, và những đồi khác đầy bụi rậm hoặc mọc lên vài cội cây, nhưng tất cả đều thân thiện, chúng như là chứng nhân của mọi đau khổ. Và mặt đất dưới chân đồi màu đỏ, mưa làm đất đỏ thêm; không phải là màu đỏ của máu, của mặt trời hoặc màu nhân tạo, nhưng là màu đỏ của tất cả màu đỏ, tươi sáng và tinh túy đến đỗi làm cho màu xanh chiếu sáng hơn. Một buổi chiều tuyệt vời, không khí tươi mát vì chúng tôi ở độ cao.
Trong ánh sáng ban chiều, khi màu xanh lam của những ngọn đồi trở nên xanh lam hơn, màu đỏ của đất trở nên đậm đà hơn,
“bờ bên kia” xuất hiện
trong lặng lẽ với phép lành.
Mỗi lần đều mới mẻ một cách tuyệt diệu, tuy nhiên vẫn luôn luôn là một. Hằn dấu một sức mạnh vô song, sức mạnh của hủy diệt, của tổn thương.
Đến trong sự toàn vẹn
và đi nhanh như tia chớp;
khoảnh khắc vượt ngoài thời gian.
Một ngày thật mệt nhọc, nhưng trí óc mẫn tiệp một cách lạ lùng và tự quán chiếu, không có người quan sát can dự; quán chiếu không xuất xứ từ kinh nghiệm mà từ cái không.
Trích “Bút Hoa”
J. Krishnamurti
Người dịch: Ẩn Hạc
