Ngày 10-01-2016
Câu hỏi 234:
Con được lớn lên trong truyền thống Phật giáo Nguyên thủy Theravāda và tu tập dưới sự chỉ dẫn của vị Thầy Tổ tôn kính, nhưng do tính cởi mở nên con sẵn sàng học hỏi với bất cứ ai và đã đi thọ giáo nhiều nơi nên tích lũy khá nhiều kinh nghiệm và kiến thức. Con được nghe và biết Thầy từ lúc nhỏ. Khoảng năm 1976-77 Thầy có giảng hàng tuần tại chùa Kỳ Viên, con có đến nghe nhưng không lãnh hội được gì.
Từ khi xa xứ con chỉ nương tựa vào Kinh Tạng để tu tập cùng với những kinh nghiệm xa xưa. Con rất tự tin những gì mình đã học và hiểu. Cuộc sống một cư sĩ như con tương đối ổn định thăng bằng và dưới mắt mọi người rất tốt đẹp.
Thỉnh thoảng về Việt Nam con đều có duyên gặp lại Thầy và được nghe Thầy giảng Pháp. Dường như con đã lãnh hội được điều gì đó về “Bản Ngã” và “Tánh Biết” nhưng con vẫn tin tưởng kiến thức Kinh điển của mình hơn. Cho đến khi lần đầu Thầy qua đây giảng Pháp con chợt bừng tỉnh từ sự nhẫn nại nhìn lại mình một cách lặng lẽ… như lời Thầy dạy.
Trước đó con đã phải “cố gắng” chịu đựng hoàn cảnh tưởng chừng quá sức mình. Tuy tìm được sự an ủi nơi những lời Phật dạy trong Kinh điển hoặc tìm quên trong những buổi toạ Thiền… nhưng thật sự con vẫn cảm thấy tâm thức còn quá nặng nề. Con cũng tập quán “thọ… này không phải là tôi, không phải của tôi, không phải tự ngã của tôi”, hoặc quán đây là “nghiệp quả” của mình để tự trấn an. Nhưng cho dù trấn an và quán xét như thế nào con cũng vẫn cảm thấy ưu phiền trong tâm. Mà tệ nhất là con lại cố giữ bề ngoài vui vẻ điềm nhiên trong khi lòng muốn vỡ tung. Khổ thiệt!
Rồi con đọc mục Hỏi Đáp của Thầy. Có lẽ đã đến lúc hợp thời nên bỗng nhiên con đã trực nhận ra mặt mũi “cái ngã” và sự thật đã vỡ tung ra. Từ đấy con vẫn là con như thường ngày nhưng con không còn lầm lẫn về “cái tôi” nữa. Cái “bản ngã” vẫn còn đây nhưng là “khách”, không phải là “chủ” nữa. Con vẫn nhẫn nại với mọi việc nhưng không thấy “mình” nhẫn nữa, nếu có thấy chỉ là thấy một tâm từ thôi. Và cũng từ đó con không phải sợ sự chê trách phê bình gì nữa, con sống thật với chính mình. Thà là con lộ vẻ khó chịu khi tâm con không vui hơn là mỉm cười mà lòng muốn lánh xa!
Chắc Thầy cũng hiểu là bao nhiêu gánh nặng của con đã rơi xuống như thế nào và càng lúc càng nhẹ hơn bởi những nắm giữ đã dần dần được nhận diện và tự mất đi. Bây giờ con có nhiều cảm thông với mọi người và thật sự có tình thương với họ dầu người thô lỗ hay người trí thức, tất cả còn bám víu “bản ngã” là còn khổ như nhau. Dạo này con cũng ít giương gân cổ để mà bàn luận hay tranh cãi về Giáo Pháp dầu biết đúng hay sai vì con thấy tất cả tùy thuộc nhân duyên hay Pháp vận hành. Tâm tư trở nên thanh thản nhẹ nhàng với đời sống hiện tại.
Trả lời:
Sādhu lành thay! Rất hay khi con nói “bản ngã” là “khách”. Chính Đức Phật cũng dùng từ āgantuka (khách vãng lai) để chỉ những thứ “không mời mà đến” như tham, sân, si, ngã mạn, vọng tưởng, tà niệm, chấp kiến v.v… vì những thứ này không có trong Bản Tâm Trong Sáng (Pabhassara Citta) mà người mê không thấy nên lầm “khách” là “chủ” mà chuốc lấy phiền muộn khổ đau.
Ai tưởng khách là chủ
Theo bản ngã lăng xăng,
Biển khổ còn chấp thủ
Tìm đâu ngọn Hải Đăng?
Trích “Chân Như Thực Tại”
Viên Minh
