Gút Thắt
Chúng ta quán thấy hạnh phúc và khổ đau là bất ổn, không vững bền, và vô thường. Đồng thời cũng hiểu biết rằng các loại cảm giác khác nhau cũng không tồn tại lâu bền và không nên luyến chấp vào chúng.
Chúng ta nhìn và hiểu biết
sự vật theo cách này vì đó là
nhìn và hiểu biết của trí tuệ.
Chúng ta hiểu rằng vạn pháp là như vậy,
theo bản chất tự nhiên của chúng.
Hiểu biết được như vậy chẳng khác nào gỡ được sợi dây bị thắt gút. Nếu kiên nhẫn và khéo léo tháo gỡ, kéo dây theo chiều thích hợp, gút thắt sẽ được nới lỏng và sợi dây sẽ thẳng trở lại. Chẳng khác nào hiểu biết rằng sự vật không phải luôn luôn ở mãi trong một trạng thái. Trước đây chúng ta tưởng rằng sự vật luôn luôn phải diễn biến theo một chiều hướng nào đó mà không biến đổi theo cách thức khác được.
Bởi thế, chúng ta đã kéo cái gút thắt
làm cho nó càng chặt hơn.
Sự thắt chặt này là đau khổ.
Sống theo lối này sẽ bị nhiều thúc ép và căng thẳng. Thế nên, chúng ta nới lỏng nút thắt một chút rồi buông thõng tự nhiên. Tại sao chúng ta phải nới lỏng nút thắt? Bởi vì nó đã bị thắt chặt. Nếu không dính mắc vào nó thì chúng ta có thể nới lỏng dễ dàng. Đó không phải là điều kiện cố hữu.
Chúng ta dùng những lời giảng dạy
về vô thường làm căn bản cho chúng ta.
Chúng ta thấy rằng cả sự hạnh phúc và đau khổ đều không trường cửu. Không nên ỷ lại hay nương tựa vào chúng.
Tuyệt đối không có vật gì trên thế gian này
mà không bị luật vô thường chi phối.
Với sự hiểu biết như vậy, chúng ta sẽ dần dần chấm dứt sự tin tưởng vào những loại tình cảm và cảm giác diễn ra trong tâm chúng ta. Khi chúng ta chấm dứt sự tin tưởng này thì sự hiểu biết sai lầm hay tà kiến của chúng ta cũng giảm thiểu. Đó là ý nghĩa của sự cởi bỏ các gút thắt, tiếp tục làm cho gút thắt càng ngày càng lỏng hơn, dần dần sự chấp giữ dính mắc được bứng tận gốc.
Trích “Chỉ Là Một Cội Cây”
Thiền Sư Ajahn Chah
